Hersenen: functies en stoornissen
Leestijd: 5 minuten / Kijktijd: 4 minuten
De hersenen zijn onderdeel van het centraal zenuwstelsel. Het is het meest veelzijdige orgaan wat we hebben. Alle verschillende functies worden op verschillende plekken van de hersenen uitgevoerd. Om hersenaandoeningen goed te begrijpen is het belangrijk om de functies van de verschillende hersenonderdelen te kennen.
Onder de hersenen verstaan we de grote hersenen (het cerebrum), de kleine hersenen (het cerebellum) en de hersenstam.
De grote hersenen
Het cerebrum bestaat uit twee helften; de linker- en de rechter hemisfeer, die met elkaar verbonden zijn via het corpus callosum. De hersenen kunnen worden ingedeeld in vier hersenkwabben:
- De frontaalkwab
- De pariëtaalkwab
- De temporaalkwab
- De occipitaalkwab
Er zijn motorische gebieden, sensorische gebieden en overige gebieden.
- De motorische gebieden sturen bewegingen en spraak aan, zoals de armen, benen en de spraak in het gebied van Broca. De linker hemisfeer stuurt de rechter lichaamshelft aan en andersom.
- De sensorische gebieden zijn alle gebieden met zintuiglijke waarnemingen, zoals de auditieve cortex voor horen en de visuele cortex voor zien, maar ook het gevoel in de armen en benen en bijvoorbeeld de hand. Verder hoort ook het gebied van Wernicke tot de sensorische gebieden, met als functie het begrijpen van taal.
- De overige gebieden gaan over de geestelijke activiteiten, waaronder gedrag en andere factoren die samen voor onze persoonlijkheid zorgen.
De kleine hersenen en de hersenstam
Het cerebellum zorgt voor coördinatie, houding en evenwicht. De hersenstam zorgt voor basale lichaamsfuncties zoals ademhaling, hartslag en reflexen zoals hoesten, slikken en braken.
Wat als hierin iets misgaat?
De symptomen die je bij de patiënt ziet hangt af van de locatie van bijvoorbeeld de tumor, CVA (cardiovasculair accident zoals een herseninfarct of een hersenbloeding) of abces.
Laten we weer beginnen bij de grote hersenen, in de frontaalkwab om precies te zijn. Dit kan leiden tot problemen in het gedrag en de persoonlijkheid, zoals een verminderd probleemoplossend vermogen, persoonlijkheidsveranderingen, geheugenproblemen, concentratiestoornissen en sociaal ontremd gedrag.
Bij het gebied van Broca kan de motorische mogelijkheid om te spreken aangetast worden, dus dan weet je precies welk woord je wil zeggen, alleen lukt het niet. Bij de motorische schors kan het zorgen voor verlamming, bijvoorbeeld van de armen of benen. Uiteraard in de tegenovergestelde lichaamshelft. Dus bij aantasting van de linker hersenhelft is er uitval van rechter arm en been.
Problemen in de pariëtaalkwab kunnen zorgen voor gevoelloosheid van de tegenovergestelde lichaamshelft, bijvoorbeeld van de hand. Ook kan het zo zijn dat de patiënt delen van zijn of haar lichaam niet meer herkent als lichaamseigen en deze dus gaat verwaarlozen of zelfs ontkennen dat het bestaat. Dit heet het neglect syndroom.
In de temporaalkwab zal het vermogen om taal te begrijpen worden aangedaan door aantasting van het gebied van Wernicke en zal een patiënt geluiden minder goed kunnen begrijpen en onthouden.
Als in de occipitaalkwab de visuele cortex wordt aangedaan dan kan iemand voorwerpen en gezichten niet meer herkennen of zelfs blind worden. Dit wordt dan corticale blindheid genoemd.
In het cerebellum zullen coördinatie en evenwicht zijn verstoord. Zo kan iemand met een tumor in het cerebellum lopen alsof diegene te diep in het glaasje gekeken heeft.
In de hersenstam lopen vitale functies gevaar en is er kans op bijvoorbeeld ademhalingsstoornissen.
Wil je meer leren over het zenuwstelsel? Bekijk dan alle lessen uit de routekaart ‘Zenuwstelsel’ op de Juf Danielle Academie. Meld je aan en krijg direct toegang tot alle lessen over het zenuwstelsel en alle andere onderwerpen.
Belangrijkste begrippen
Hieronder vind je een kort overzicht van de belangrijkste begrippen in deze blog:
- Cerebrum = de grote hersenen
- Cerebellum = de kleine hersenen
- CVA = cardiovasculair accident, zoals een herseninfarct of hersenbloeding
- Neglect syndroom = het verwaarlozen of ontkennen van delen van het lichaam
- Corticale blindheid = blindheid door aantasting van de occipitaalkwab
