Foliumzuur vs. Folaat
Leestijd: 5 minuten
Op social media is het een heftig debat. Binnen de medische wereld totaal niet… Hoe dat precies zit met foliumzuur of folaat als zwangerschapsvitamine lees je in deze post, uiteraard met bronvermelding op het einde!
Vitamine B11 is noodzakelijk voor een goede groei en werking van ons lichaam op alle leeftijden. Speciaal belangrijk is het voor de vroege ontwikkeling van een embryo (=de eerste weken van de zwangerschap), want rond week 6 sluit de neurale buis.
Bij een tekort aan vitamine B11 tijdens de zwangerschap is er een verhoogde kans op neurale buis defecten bij de baby. Dit zijn aandoeningen zoals anencephalie (ontwikkelingsstoornis van de grote hersenen: deze ontbreekt), spina bifida (open ruggetje), of schisis (hazenlip).
Foliumzuur: wetenschappelijk bewezen
Sinds 1991 weten we dat het slikken van foliumzuur de kans op neurale buis defecten flink verlaagt.(1,2)
Sindsdien wordt aangeraden om vanaf het moment van zwangerschapswens tot aan week 10 van de zwangerschap dagelijks 400 microgram foliumzuur te slikken.
Vitamine B11 krijgen we binnen via eten (in de vorm van folaat) en – in het geval van zwangerschapswens – via supplementen (in de vorm van foliumzuur). Vitamine B11 komt van nature voor in groene groenten, volkorenproducten, brood, vlees, en zuivel. De dagelijkse hoeveelheid van vitamine B11 tijdens de zwangerschap komt voor de helft uit voedsel, en voor de helft uit suppletie.(3)
Folaat: Hype op social media
Op social media, en vanuit sommige vitaminefabrikanten, zie je misinformatie over het gebruik van foliumzuur (en dat folaat de voorkeur zou hebben). Dit draait om 2 belangrijke drogredenen:
→ “Natuurlijk is beter dan synthetisch” = Denkfout
→ “Als iets niet 100% werkt, werkt het dús 0%” = Denkfout
Hoe zit dat dan met MTHFR?
Vooral de MTHFR genvariatie wordt hiervoor ingezet. Mensen met deze genvariatie kunnen foliumzuur lastiger omzetten naar de voor het lichaam bruikbare vorm van vitamine B11. Maar het is fout om te denken dat ze daarom níks kunnen omzetten. Desalniettemin wordt deze drogreden gebruikt om vitaminesupplementen te verkopen met folaat erin, in plaats van foliumzuur.
Het proces van omzetten van foliumzuur door MTHFR gebeurt duizenden keren per dag: Elke keer doet het niet-omgezette foliuzuur gewoon weer mee aan het proces. Hierdoor zal het bij mensen met een genvariatie inderdaad minder efficient gaan, maar alsnog is het genoeg ter voorkoming van neurale buis defecten.(4)
Lang verhaal kort: Ook als je de MTHFR genvariatie hebt, kan je (en wordt dus sterk aangeraden om) foliumzuur te gebruiken ter voorkoming van neurale buis defecten.
Waarom is misinformatie over folaat zo ernstig?
Omdat van folaatsupplementen nooit is bewezen dat het neurale buis defecten voorkomt… Oftewel de hele reden waarom je dit inneemt.
Verkopers van folaat in zwangerschapssupplementen verkopen je dus een gok:
→ Misschien helpt het?
→ Misschien helpt het niet?
Dit is heel ernstig en onethisch: want er is een goede, veilige optie te koop (lees: Foliumzuur) waarvan het effect op neurale buis defecten al jaren bekend is.
We gaan er waarschijnlijk nooit achterkomen of folaat een goede vervanging is van foliumzuur. Omdat we daarvoor een nieuw onderzoek moeten doen: Zwangeren moeten verplicht géén foliumzuur gebruiken en in de plaats daarvan folaat gebruiken… Om vervolgens te kijken hoeveel neurale buis defecten we zien in deze groep, vergeleken met mensen die wél foliumzuur mochten gebruiken.
Dit onderzoek zal nooit gebeuren: Foliumzuur is zo effectief in het voorkomen van neurale buis defecten dat het onethisch is om een zwangere géén foliumzuur te geven.
Wat nu?
Heb jij een zwangerschapswens? Of ben je in de eerste weken van je zwangerschap? Dubbelcheck even of jouw zwangerschapsvitaminen 400 microgram foliumzuur bevatten, en niet toch folaat. En gebruik deze vitaminen door tot in elk geval week 10 van de zwangerschap.(5)
p.s. Testen voor de MTHFR genvariatie wordt niet aanbevolen. Het weten dat je deze genvariatie hebt – net zoals 40% van alle Nederlanders – heeft geen bewezen consequenties voor jou of jouw gezondheid. Het enige voordeel is het financiele voordeel voor de testaanbieder.(6)
Bronnen
(1) The Lancet: Prevention of neural tube defects: results of the Medical Research Council Vitamin Study. MRC Vitamin Study Research Group (1991) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1677062/
(2) NEJM: Prevention of the first occurrence of neural-tube defects by periconceptional vitamin supplementation (1992) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1307234/
(3) Voedingscentrum: Foliumzuur https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/foliumzuur.aspx
(4) Szalinski C. Online misinformation fuels a fight over folic acid. https://www.medscape.com/viewarticle/943516
(5) Gezondheidsraad: Voedingsaanbevelingen voor zwangere vrouwen https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2021/06/22/voedingsaanbevelingen-voor-zwangere-vrouwen
(6) J Genet Couns. MTHFR: Addressing Genetic Counseling Dilemmas Using Evidence-Based Literature (2016) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27130656/
