Hart: anatomie en functie
Leestijd: 5 minuten / Kijktijd: 4 minuten
Het hart is verantwoordelijk voor het rondpompen van bloed. Er zijn twee harthelften en twee bloedsomlopen. De één naar de longen en de ander naar het lichaam. Je kunt het zien als een achtje, waarbij het hart in het midden zit. De rechter harthelft pompt bloed van het lichaam naar de longen toe en de linker harthelft van de longen naar de rest van het lichaam.
Als verpleegkundige is het belangrijk om de anatomie en fysiologie van het hart te kennen om de pathologie ervan te begrijpen. Denk bijvoorbeeld aan hartaandoeningen zoals hartfalen, een hartinfarct en atriumfibrilleren.
Welke bloedvaten horen bij het hart?
Het hart heeft allemaal bloedvaten die er naartoe en er van af lopen. De bekendste is de aorta; de grootste slagader van het lichaam. Deze zorgt voor zuurstofrijk bloed voor het hele lichaam.
Als het bloed door het hele lichaam is geweest komt het weer terug naar het hart via de vena cava (de holle ader). Het bloed uit de onderste lichaamshelft komt via de vena cava inferior (de onderste holle ader) terug naar het hart en het bloed uit de bovenste lichaamshelft komt via de vena cava superior (de bovenste holle ader) weer terug.
Vervolgens zal het bloed naar de longen gepompt worden via de longslagader, oftewel de arteria pulmonalis. Deze splitst zich al snel op om naar de linker- en rechter long te gaan. Vóór de splitsing heet dit de truncus pulmonalis en daarna de arteria pulmonalis sinistra (de linker longslagader) en de arteria pulmonalis dextra (de rechter longslagader).
Na de longen zal het bloed terugkomen naar het hart via de venae pulmonales links en rechts, dus de venae pulmonales sinistra en venae pulmonales dextra. De extra e’s in de naam geven aan dat het meervoud is en het dus gaat om meerdere aders.
Hoe ziet de binnenkant van het hart eruit?
Het tussenschot van het hart heet het septum. Dan hebben we het linker atrium, het linker ventrikel, het rechter atrium en het rechter ventrikel. Om de bloeddoorstroming te regelen zitten er kleppen in het hart.
- De mitralisklep tussen het linker atrium en linker ventrikel;
- De tricuspidalisklep tussen het rechter atrium en rechter ventrikel;
- De aortaklep tussen het linker ventrikel en de aorta;
- De pulmonalisklep tussen het rechter ventrikel en de arteria pulmonalis.
De mitralisklep en de tricuspidalisklep lijken op elkaar en worden atrioventriculaire kleppen genoemd. Deze kleppen lijken een beetje op fliebeltjes die zijn opgehangen aan draadjes. Deze ‘fliebeltjes’ bewegen heen en weer tijdens de hartslag. De ophangdraadjes houden ze tegen, zodat ze niet richting het atrium gaan.
Hierdoor wordt bij druk in het ventrikel de klep gesloten, waardoor het bloed niet terug kan stromen naar het atrium, maar in de juiste richting wordt geduwd. De ophangdraadjes noemen we de chordae tendineae en zijn hele kleine pezen. Om deze pezen op spanning houden tijdens het samentrekken van het hart zitten er kleine spiertjes bij het uiteinde: de musculi papillares.
De aortaklep en de pulmonalisklep lijken ook op elkaar en worden de semilunaire kleppen genoemd, wat letterlijk halvemaanvormige kleppen betekent. Zo zien ze er namelijk uit; als drie halve maantjes die er samen voor zorgen dat het bloed niet kan terugstromen van de slagader naar het hart.
Als we dan alles wat we geleerd hebben samenvoegen zien we het hart bewegen en de kleppen hun werk doen. Alles werkt samen voor een zo optimaal mogelijke hartslag.
Wil je meer leren over het hart? Bekijk dan het hoofdstuk “Hart en Vaatstelsel” op de Juf Danielle Academie. Hier leer je onder andere over de belangrijkste bloedvaten, de werking van bloeddruk, preload en afterload, en veelvoorkomende ziektebeelden zoals anemie, angina pectoris, en shock.
Belangrijkste begrippen
Hieronder vind je een kort overzicht van de belangrijkste begrippen in deze blog:
- Aorta = grootste slagader van het lichaam
- Vena cava = holle ader
- Vena cava inferior = onderste holle ader
- Vena cava superior = bovenste holle ader
- Arteria pulmonalis = longslagader
- Truncus pulmonalis = de longslagader vóór de splitsing naar de linker- en rechter long
- Arteria pulmonalis sinistra = linker longslagader
- Arteria pulmonalis dextra = rechter longslagader
- Venae pulmonales sinistra = linker longaders
- Venae pulmonales dextra = rechter longaders
- Atrioventriculaire kleppen = opgehangen aan draadjes, mitralisklep en tricuspidalisklep
- Chordae tendineae = hele kleine pezen die de atrioventriculaire kleppen ophangen
- Musculi papillares = kleine spiertjes die de chordae tendineae op spanning houden tijdens het samentrekken van het hart
- Semilunaire kleppen = halvemaanvormige kleppen, aortaklep en pulmonalisklep
